เพื่อกระตุ้นเตือนให้ได้เห็นถึงปัญหาสะท้อนผ่าน ธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน บอกว่า นับตั้งแต่ช่วงโควิด-19 “ธุรกิจการพนันออนไลน์ขยายเติบโตขึ้นกว่า 100%” ไม่ว่าจะเป็นจำนวนเว็บไซต์และจำนวนผู้เล่นที่เพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้ยังปรากฏพบกลยุทธ์สารพัดวิธีใหม่ๆ ออกมาเพื่อดึงคนเข้าไปเป็นลูกค้า

เป้าหมายไม่ใช่แค่ “เจเนอเรชันคนรุ่นใหม่แต่ยังขยายถึงคนรุ่นเก่า” เพราะเทคโนโลยีสามารถใช้งานได้ง่ายเข้าถึงทุกวัย “ทำให้คนรุ่นใหม่และนักเล่นพนันรุ่นเก่า” ต่างอพยพเข้าไปเป็นลูกค้าตามเว็บพนันทุกวัน เพราะต้องเข้าใจว่า “จักรวาลการพนันกว้างใหญ่” มีรูปแบบการเสี่ยงโชคหลากหลายให้เลือกเล่นตามแต่ใจ

ไม่ว่าจะเป็น “การพนันหวย” สำหรับตอบสนองคนรุ่นเก่านิยมเล่น “การพนันทายผล” เพื่อตอบโจทย์วัยกลางคนจนถึงคนรุ่นเก่า “เกม” ก็เป็นคนรุ่นใหม่หันมาเล่นเยอะขึ้นส่วนหนึ่งเพราะการบังคับใช้กฎหมายมีปัญหาด้วย

หากย้อนดู “ตัวเลขคนรุ่นใหม่กับการเล่นพนัน” ก็มีงานวิจัยอ้างอิงจากศูนย์ศึกษาปัญหาการพนันชี้ให้เห็นสถานการณ์เด็กเยาวชนอายุ 15-25 ปี “1 ใน 3 ของคนรุ่นใหม่ หรือ 3 ล้านคนเล่นพนันออนไลน์” ส่วนใหญ่จะเล่นสลอต หวย สลากกินแบ่งรัฐบาล ไพ่ และทายผลฟุตบอล อันเป็นการพนันยอดนิยมของคนรุ่นนี้

ถัดมาในส่วน “ปัจจัยเว็บการพนันประสบความสำเร็จ” แน่นอนว่ามักมาจากการทำกลยุทธ์ทางการตลาด และการโฆษณาให้โดดเด่นแล้วคนรุ่นใหม่กว่า 88% จะพบเห็นโฆษณาหรือได้รับการชักชวน 44% รู้สึกอยากลองเล่น 26% ลองคลิกเข้าไปดูตามโฆษณา และ 14% ตัดสินใจลองเข้าไปเล่นพนันออนไลน์เลยด้วยซ้ำ

สิ่งที่น่าวิตกกังวลกว่านั้นคือ “การพนันเป็นสิ่งเสพติดเมื่อติดแล้วเลิกยาก” เพราะเรื่องนี้วงการแพทย์ออกมายืนยันชัดเจนว่า “ผู้ติดพนันมักโหยหาต้องเล่น” หากไม่ได้เล่นบางคนมีอาการลงแดงบังคับห้ามใจตัวเองไม่ได้ “จำนวนนี้มีเด็กเยาวชนกว่า 4.5 แสนคน” ที่ต้องสูญเสียการควบคุมตัวเองโดยสิ้นเชิง

ถ้าหากวิเคราะห์ “กลยุทธ์ในการสื่อสารของเว็บการพนัน” มักปรากฏคำที่วัยรุ่นชอบใช้คือ “FIN” มีความหมายคือ “ตัว F” มาจาก Fake News อันเป็นข่าวลวงให้ข้อมูลเท็จในการสื่อสารจูงใจ เช่น แจ็กพอตแตกเร็วแตกง่าย ลงทุนน้อยได้เงินมาก จ่ายจริง น่าเชื่อถือ และบางเว็บกล่าวอ้างว่าเว็บตัวเองถูกกฎหมายก็มีด้วยซ้ำ

ต่อมาคือ “ตัว I” มาจากอินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) อันเป็นรูปแบบ การทำการตลาดสมัยใหม่ ใช้ผู้มีอิทธิพลในโลกโซเชียลตามแพลตฟอร์มต่างๆ เข้ามาโน้มนำให้คนทำตาม “ตัว N” ที่มาจาก normalized เสนอแนวคิดให้การพนันเป็นเรื่องธรรมดา เช่น ไม่เล่นจะคุยกับเขาไม่รู้เรื่อง สิ่งนี้พยายามทำให้เป็นปกติทางสังคมรูปแบบใหม่

ย้ำจุดที่ทำให้ “การโฆษณาเว็บพนันในปัจจุบันประสบความสำเร็จ” เพราะด้วยธุรกิจนี้มักมีการศึกษาวิเคราะห์พฤติกรรมของลูกค้ามาก่อน “ด้วยการใช้หลักจิตวิทยาการพนันมาช่วยสร้างแรงจูงใจ” แล้วเรื่องนี้ก็มีงานวิชาการเคยศึกษาไว้ “รูปแบบโจมตีจุดอ่อนเท่ากับชุดความเชื่อ” สามารถแยกออกได้เป็น 7 อคติ

สิ่งนี้เป็นเหตุผลทางหลักวิชาการชี้ให้เห็นว่า “เว็บพนัน” ส่วนใหญ่มีกลยุทธ์ในการสื่อสารโจมตีจุดอ่อนของความเชื่อให้เยาวชนและประชาชนคล้อยตามเข้ามา “เล่นจนถลําลึก” กลายเป็นติดการพนันเลิกไม่ได้ ดังนั้นเราจำเป็นต้องรู้เท่าทัน “ไม่หลงกลตกเป็นเหยื่อการพนัน” ด้วยการหลวมตัวเข้าไปเล่นเป็นครั้งแรก

“เราต้องเข้าใจว่าธุรกิจการพนันเป็นอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ระดับโลกและมีเงินรายได้มหาศาล ทำให้มักมีกระบวนการศึกษาวิจัยสารพัดกลยุทธ์ทางการตลาด เพื่อตอบสนองอารมณ์ความรู้สึกของผู้คน พัฒนาเว็บพนันอยู่ตลอด ดังนั้นเว็บการพนันต่างๆในปัจจุบันทำตามผู้ประกอบการรายใหญ่ที่เคยมีบทเรียนมาก่อนทั้งสิ้น” ธนากรว่า

ประเด็นว่า “คนไทยจำนวนมากติดการพนันแบบไม่รู้ตัว” เรื่องนี้จิตแพทย์มีข้อเท็จจริงชัดเจนว่าผู้ติดพนันเป็นผู้ป่วยลักษณะคล้ายการติดยาเสพติดไม่สามารถเลิกเองได้ ต้องเข้าสู่กระบวนการรักษาประมาณ 2 เดือนอย่างต่อเนื่อง และต้องติดตามอาการ หากไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับการพนันภายใน 1 ปีก็ถือว่าหลุดพ้นจากวงจรนั้น

ปัญหามีอยู่ว่า “กระบวนการรักษามีต้นทุน” ตามการประเมินของสหรัฐ อเมริกานั้น “ผู้ติดการพนัน 1 คนสร้างภาระให้สังคม 1 ล้านบาท/ปี” ไม่ว่า จะเป็นต้นทุนค่าใช้จ่ายของตำรวจ ศาล และแพทย์ ที่สังคมต้องมาแบกรับกับปัญหาติดการพนัน แล้วยิ่งหากบุคคลนั้นเลิกไม่ได้ย่อมทำให้ต้นทุนนี้เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ

หากย้อนดูตัวเลข “เยาวชนติดการพนันกว่า 4.5 แสนคน/ปี” ก็เท่ากับสังคมสูญเสียประโยชน์ที่จะได้รับการพัฒนาประเทศ 4.5 แสนล้านบาท/ปี แล้วตัวเลขนี้ยังไม่รวมประชาชนทั่วไปติดการพนันอีก 5 ล้านคน สิ่งนี้เป็นสาเหตุให้เราต้องช่วยกันหยุดวงจรการพนัน “มิให้คนไทยติดกับดัก” เพราะเข้าไปแล้วมักจะถลําลึกเลิกได้ยาก

สุดท้ายฝากไว้ว่า “ความทุกข์จากการพนันมักมีโอกาสคิดสั้น” ด้วยคนกลุ่มนี้อยู่ในสภาวะตกต่ำดิ่งลงเหว ดังนั้น ตอนนี้เราไม่ต้องการให้การพนันมาเป็นสิ่งแวดล้อมหลักในสังคมที่กำลังจะนำขึ้นมาทำให้ถูกกฎหมาย “ยกข้ออ้างทางเศรษฐกิจมาเป็นตัวนำ” เพราะอะไรก็ตามภาครัฐนำขึ้นมามักมีผลประโยชน์จนถอดถอนออกได้ยาก

นี่จึงจะเป็นสิ่งที่อยู่กับสังคมไปอีกนานจาก “การตัดสินใจของรัฐบาลในวันนี้” ที่จะมีผลระยะยาวสู่อนาคตที่ “เยาวชน” จะเอาหรือไม่เอา เป็นสิทธิของท่านต้องตัดสินใจแล้วส่งสัญญาณถึงผู้นำประเทศ